Traditioneel Hollands spant
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een traditioneel Hollands spant, ook wel Hollands kapgebint genoemd, is een eenvoudige gordingenkap met een juk van kreupele stijlen, blokkeels en een kapbalk, waarop een lichter spant rust met spantbenen en een hanenbalk.
Omschrijving
Het traditioneel Hollands spant is een type kapconstructie dat wordt gekenmerkt door zijn eenvoud. Het juk aan de onderzijde, bestaande uit kreupele stijlen (kappoten), blokkeels die de stijlen met de muurplaten verbinden, en een kapbalk (trekbalk), vormt de basis. Bovenop de kapbalk bevindt zich een lichter spant, opgebouwd uit twee spantbenen die van de kapbalk naar de nok lopen en verbonden zijn door een hanenbalk. De borstwering zorgt voor een hogere zolderruimte, wat deze beter bruikbaar maakt. Het dakbeschot wordt gedragen door gordingen die op de constructie van het spant rusten. Vroeger werd hiervoor vaak draaghout gebruikt, kleinere balkjes die de verbinding vormden tussen stijlen, balken en het dakbeschot. Houtverbindingen zoals loef en voorloef, tandverbindingen, en pen-en-gatverbindingen werden traditioneel toegepast. Tegenwoordig worden ook spijkerplaten gebruikt. Een doorontwikkeling van dit type is het Verbeterd Hollands spant.
Onderdelen en kenmerken
Een Hollands spant bestaat uit diverse onderdelen. Het onderste deel vormt een juk met kreupele stijlen (kappoten) die via blokkeels verbonden zijn met de muurplaten. Een kapbalk (trekbalk of dekbalk) verbindt de kreupele stijlen. Soms zijn er korbeels, schoren die de kreupele stijlen met de kapbalk verbinden. Boven dit juk bevindt zich een lichter spant met twee spantbenen en een hanenbalk. De constructie is in essentie een eenvoudige gordingenkap, waarbij gordingen het dakbeschot dragen. Vroeger werd vaak draaghout gebruikt in plaats van forse gordingen.
Houtverbindingen
Traditioneel werden diverse houtverbindingen gebruikt bij Hollandse spanten, waaronder loef en voorloef, tandverbindingen, en het bevestigen van planken aan weerszijden van te verbinden stijlen. Ook pen-en-gat en bout-en-moer werden gebruikt. Tegenwoordig worden ook spijkerplaten toegepast voor verbindingen.
Vergelijkbare termen
Kapconstructie
Gebruikte bronnen: